رهایی در پرتو نظریه هرمنوتیکی گفتگو(مورد مطالعاتی: اندیشه های دکتر علی شریعتی)

مطالعه اندیشه های سیاسی در ایران خصوصا اندیشه های معاصر کمتر با دستاوردهای نظری نوین همراه بوده است. سوژه محوری و تأکید بر ذهنیّت، سنّتی غالب در مواجهه با اندیشه های سیاسی به شمار می آید. این پژوهش"نظریه هرمنوتیکی گفتگو"را به منزله ی تجربه ای جدید در خوانش اندیشه های سیاسی معاصر در ایران مطرح می سازد."نظریه هرمنوتیکی گفتگو"برآنست که عقلانیت، آزادی و رهایی و به طورکلی دموکراسی در تعامل اجتماعی یعنی ارتباطات روزمره و گفتگو متجلّی می شوند و نباید آنها را چون دکارت و سایر خردباوران محصول ذهن تنهای آدمی قلمداد نمود. بنابراین دو مقوله ی گفتگو و رهایی درونمایه های"نظریه هرمنوتیکی گفتگو"را شکل می دهند. در این راستا گفتگو بنیاد عقلانیّتی قرار می گیرد که عامل رهایی است. با توجّه به چنین پیوند تنگاتنگی میان رهایی و گفتگو این تحقیق به تحلیل رابطه این دو مقوله در اندیشه های دکتر علی شریعتی می پردازد. از آنجایی که رهایی یکی از پروژه های اساسی شریعتی است و همچنین گفتگو معیار مهمّی برای ارزیابی موقعیّت یک اندیشه در شرایط کنونی تلقّی می شود، نسبت سنجی این دو مقوله در نزد شریعتی اهمیّت بالایی می یابد. این امر از جهاتی سنجش موقعیّت اندیشه های وی در تعامل با اندیشه های امروز نیز محسوب می شود. بر این اساس تدوین نظریه هرمنوتیکی گفتگو و کاربرد آن برای بررسی نسبت گفتگو و رهایی در اندیشه شریعتی اهداف این پژوهش می باشند. در تدوین "نظریه هرمنوتیکی گفتگو"هرمنوتیک فلسفی" گادامر و"تئوری کنش ارتباطی"هابرماس مدنظر می باشد و برای مواجهه با آثار شریعتی از رهیافت متنی و روش تاویل ژرفایی استفاده می گردد. در این روش محتوای پنهان نمادینی که در دسترس مولِّف نیست و همانا "قلمرو خارجی درونی" تلقّی می شود مورد جستجو قرار می گیرد.